روشهای صنعتی در ایران بیشتر شامل سازههای بتنی میباشد و در ۳ مورد مطرح می شوند که در ادامه شرح داده ایم.
روشهای صنعتی در ایران
١- بتن ریزی در جا
۲- بتن ریزی در کارخانه ( پیش ساخته)
3 - ترکیبی از دو روش فوق
هر کدام از موارد فوق شامل روشهای مختلفی میباشند که در ادامه به اختصار معرفی میشوند:
١- بتن ریزی در جا
این روش به صورتههای زیر کاربرد دارد:
۱ - ۱قالب تونلی
در این سیستم از قالبهایی که به شکل II استفاده میشود که حداقل دارای سه وجه می باشند.
در این روش ابتدا فونداسیون و آرماتورهای انتظار و سپس نصب قالبها صورت میگیرد و در نهایت بتن ریزی سقف و دیوارها به صورت همزمان انجام میشود. پس از گیرش اولیه بتن آرماتورهای طبقه بالا بسته شده و پس از سفت شدن بتن، بتن ریزی طبقه بالا صورت می گیرد. لولههای فاضلاب و برق درون قالب و لوله آب بیرون قالب اجرا میشود. سطح بدست آمده یک سطح صاف بوده و قالبها از یکی از وجوه بیرون آورده میشوند.
از نظر سازهای در این سیستم ستون وجود ندارد و سیستم باربر میباشد. قیمت اولیه قالب بسیار بالا بوده و برای انبوه سازی مناسب است. از نمونههای ساخته شده به این روش ساختمانهای شهرک اکباتان میباشد.
۲ – ۱ قالب پرنده
اصطلاح قالب پرنده به سیستمی اطلاق میشود که اجزا آن به یکدیگر متصل شده و یک واحد بزرگ را تشکیل میدهند که به آن عرشه میگویند. این سیستم برای قالب بندی دال در ساختمانهای چندین طبقه مورد استفاده قرار میگیرد. پس از آنکه بتن هر طبقه ریخته شده و مقاومت لازم را کسب کرد، قالب پرنده از بتن جدا شده و به صورت افقی به سمت بیرون ساختمان حرکت داده میشود و در بیرون ساختمان به بالا کشیده میشود تا در موقعیت جدید برای دال دیگر مورد استفاده مجدد قرار گیرد. اصطلاح " قالب عرشه پرنده" از آنجا گرفته شده است که این قالب به سمت بیرون ساختمان حرکت داده میشود و به سمت بالا کشیده میشود تا در تراز طبقه بالاتر مورد استفاده قرار گیرد. هر واحد قالب پرنده از اجزا سازهای مختلفی از جمله: خرپاها، تیرها، تیرچهها و رویه فلزی یا پلاستیکی تشکیل و مونتاژ می شود تا چندین بار مورد استفاده در قالب بندی دالهای ساختمان قرار گیرند. این قالب ها را میتوان برای نگاه داشتن تیرها و شاه تیرها، دالها و سایر اجزای سازهای مورد استفاده قرارداد. در این روش نیز هزینه قالب بالا بوده و در نتیجه برای انبوه سازی مناسب است. نمونه آن برج تهران میباشد.
۳ - ۱ لارژ قالب
در این روش قالبها به اندازه وجوه ساخته شده و به صورت یکپارچه نصب میشوند. پس از بتن ریزی، قالبها را از سقف بیرون آورده و در نهایت سقف به روشهای معمول اجرا میشود. ارتفاع تمام قالبها ۲ / ۸ متر میباشد. از معایب این روش علاوه بر بالا بودن هزینه قالب، این است که سقف با دیوار به صورت یکپارچه عمل نمی کند و عملکرد یکپارچه سازه را در هنگام زلزله کاهش میدهد.
۴۰۱ قالب لغزنده (SLIP FORMS)
امروزه برای ساخت سازههای بلند و با طول زیاد نظیر سیلوها، برجهای مخابراتی، هسته های برشی ساختمانهای بلند، دودکش ها، پایههای پل ها، کف تونل ها، کانالهای آب، کف جاده ها و سازههای مشابه که اجرای آنها در گذشته نیاز به داربست بندی سنگین در اطراف سازه داشت، از روشی استفاده میگردد که قالب لغزنده نام دارد. با استفاده از روش قالب لغزنده بسیاری از داربست بندیهای اطراف سازه حذف گردیده و سرعت اجرای کار به همراه نمای بهتر، افزایش مییابد. قالب لغزنده دارای دو حالت میباشد:
١- قالب لغزنده قائم
اساس روش اجرای قالب لغزنده عمودی این است که قالب به ارتفاع ۱ تا 5/1 متر در فواصل زمانی متناوب، به بالا کشیده میشود. در حین بالا کشیدن قالب، عملیات آرماتور بندی و بتن ریزی نیز ادامه مییابد و دائما مخلوط بتن از بالا به درون قالب ریخته شده و ضمن حرکت قالب به سمت بالا بتن سخت شده از قسمت زیرین قالب به جا میماند. سرعت حرکت قالب طوری تنظیم میشود که بتن در زمان خارج شدن از قالب، ضمن تحمل وزن خود، جهت حفظ شکل خود از مقاومت کافی برخوردار باشد. قالب بندی لغزان قائم را میتوان بر اساس حرکت پیوسته انجام داد و یا آن را طوری برنامه ریزی کرد که در ارتفاع معینی متوقف گردد و سپس حرکت لغزان خود را مجددا از سر گیرد. معمولا حرکت قالب لغزان با سرعتی یکنواخت صورت میگیرد در صورتی که قالب لغزان دارای توقف باشد درزهایی به وجود میآیند که با درزهای میان مراحل بتن ریزی در عملیات ساختمانی با قالب ثابت فرقی ندارد. قالب لغزنده در امتداد قائم با سرعتی یکنواخت حرکت میکند و این سرعت به اندازهای است که هر مقطع از بتن در طول مدت زمان لازمی که برای گیرش اولیه نیاز دارد، درون قالب میماند لغزنده عمودی برای سازههای پوستهای با ضخامت جدار ثابت و یا تقریبا ثابت به کار می رود قالب های لغزان قائم توسط جکهایی به بالا حرکت داده میشوند که بر روی میله های صاف یا لولههای سازهای کار گذاشته شده در بتن سخت عمل میکنند. این جکها ممکن است نوع دستی، بادی، برقی یا هیدرولیکی باشند. سکوهای کار و داربستهای کارگران پرداخت کار نیز به قالب بندی متصل و به همراه آن حرکت میکنند.
۲- قالب لغزنده افقی
این نوع قالب برای ریختن بتن دیوارهای طولانی، کف و جداره کانالهای های بزرگ، بتن ریزی شیب ها، کف تونلها و سطح راهها به کار میرود. ماشین قالب لغزان معمولا بر روی ریل یا سکوی شکل داده شده، حرکت میکند. متراکم ساختن بتن توسط لوله لرزاني انجام می شود که با لبه جلویی قالب موازی و کمی جلوتر از آن قرار دارد. متراکم کردن بتن سازه را میتوان با ویبراتورهای دستی نیز انجام داد. لولههای بتنی در جای یکپارچه نیز با استفاده از روش قالب بندی لغزان افقی تولید میشوند.
نمونههای حالت افقی مانند جداول بزرگراهها و حالت عمودی مانند سیلوهای گندم، برج میلاد و مناره مصلی میباشد. در این سیستم نیز هزینه قالب بالا میباشد.
روشهای صنعتی در ایران بیشتر شامل سازههای بتنی میباشد و در ۳ مورد مطرح می شوند که در ادامه شرح داده ایم.
روشهای صنعتی در ایران
١- بتن ریزی در جا
۲- بتن ریزی در کارخانه ( پیش ساخته)
3 - ترکیبی از دو روش فوق
هر کدام از موارد فوق شامل روشهای مختلفی میباشند که در ادامه به اختصار معرفی میشوند:
١- بتن ریزی در جا
این روش به صورتههای زیر کاربرد دارد:
۱ - ۱قالب تونلی
در این سیستم از قالبهایی که به شکل II استفاده میشود که حداقل دارای سه وجه می باشند.
در این روش ابتدا فونداسیون و آرماتورهای انتظار و سپس نصب قالبها صورت میگیرد و در نهایت بتن ریزی سقف و دیوارها به صورت همزمان انجام میشود. پس از گیرش اولیه بتن آرماتورهای طبقه بالا بسته شده و پس از سفت شدن بتن، بتن ریزی طبقه بالا صورت می گیرد. لولههای فاضلاب و برق درون قالب و لوله آب بیرون قالب اجرا میشود. سطح بدست آمده یک سطح صاف بوده و قالبها از یکی از وجوه بیرون آورده میشوند.
از نظر سازهای در این سیستم ستون وجود ندارد و سیستم باربر میباشد. قیمت اولیه قالب بسیار بالا بوده و برای انبوه سازی مناسب است. از نمونههای ساخته شده به این روش ساختمانهای شهرک اکباتان میباشد.
۲ – ۱ قالب پرنده
اصطلاح قالب پرنده به سیستمی اطلاق میشود که اجزا آن به یکدیگر متصل شده و یک واحد بزرگ را تشکیل میدهند که به آن عرشه میگویند. این سیستم برای قالب بندی دال در ساختمانهای چندین طبقه مورد استفاده قرار میگیرد. پس از آنکه بتن هر طبقه ریخته شده و مقاومت لازم را کسب کرد، قالب پرنده از بتن جدا شده و به صورت افقی به سمت بیرون ساختمان حرکت داده میشود و در بیرون ساختمان به بالا کشیده میشود تا در موقعیت جدید برای دال دیگر مورد استفاده مجدد قرار گیرد. اصطلاح " قالب عرشه پرنده" از آنجا گرفته شده است که این قالب به سمت بیرون ساختمان حرکت داده میشود و به سمت بالا کشیده میشود تا در تراز طبقه بالاتر مورد استفاده قرار گیرد. هر واحد قالب پرنده از اجزا سازهای مختلفی از جمله: خرپاها، تیرها، تیرچهها و رویه فلزی یا پلاستیکی تشکیل و مونتاژ می شود تا چندین بار مورد استفاده در قالب بندی دالهای ساختمان قرار گیرند. این قالب ها را میتوان برای نگاه داشتن تیرها و شاه تیرها، دالها و سایر اجزای سازهای مورد استفاده قرارداد. در این روش نیز هزینه قالب بالا بوده و در نتیجه برای انبوه سازی مناسب است. نمونه آن برج تهران میباشد.
۳ - ۱ لارژ قالب
در این روش قالبها به اندازه وجوه ساخته شده و به صورت یکپارچه نصب میشوند. پس از بتن ریزی، قالبها را از سقف بیرون آورده و در نهایت سقف به روشهای معمول اجرا میشود. ارتفاع تمام قالبها ۲ / ۸ متر میباشد. از معایب این روش علاوه بر بالا بودن هزینه قالب، این است که سقف با دیوار به صورت یکپارچه عمل نمی کند و عملکرد یکپارچه سازه را در هنگام زلزله کاهش میدهد.
۴۰۱ قالب لغزنده (SLIP FORMS)
امروزه برای ساخت سازههای بلند و با طول زیاد نظیر سیلوها، برجهای مخابراتی، هسته های برشی ساختمانهای بلند، دودکش ها، پایههای پل ها، کف تونل ها، کانالهای آب، کف جاده ها و سازههای مشابه که اجرای آنها در گذشته نیاز به داربست بندی سنگین در اطراف سازه داشت، از روشی استفاده میگردد که قالب لغزنده نام دارد. با استفاده از روش قالب لغزنده بسیاری از داربست بندیهای اطراف سازه حذف گردیده و سرعت اجرای کار به همراه نمای بهتر، افزایش مییابد. قالب لغزنده دارای دو حالت میباشد:
١- قالب لغزنده قائم
اساس روش اجرای قالب لغزنده عمودی این است که قالب به ارتفاع ۱ تا 5/1 متر در فواصل زمانی متناوب، به بالا کشیده میشود. در حین بالا کشیدن قالب، عملیات آرماتور بندی و بتن ریزی نیز ادامه مییابد و دائما مخلوط بتن از بالا به درون قالب ریخته شده و ضمن حرکت قالب به سمت بالا بتن سخت شده از قسمت زیرین قالب به جا میماند. سرعت حرکت قالب طوری تنظیم میشود که بتن در زمان خارج شدن از قالب، ضمن تحمل وزن خود، جهت حفظ شکل خود از مقاومت کافی برخوردار باشد. قالب بندی لغزان قائم را میتوان بر اساس حرکت پیوسته انجام داد و یا آن را طوری برنامه ریزی کرد که در ارتفاع معینی متوقف گردد و سپس حرکت لغزان خود را مجددا از سر گیرد. معمولا حرکت قالب لغزان با سرعتی یکنواخت صورت میگیرد در صورتی که قالب لغزان دارای توقف باشد درزهایی به وجود میآیند که با درزهای میان مراحل بتن ریزی در عملیات ساختمانی با قالب ثابت فرقی ندارد. قالب لغزنده در امتداد قائم با سرعتی یکنواخت حرکت میکند و این سرعت به اندازهای است که هر مقطع از بتن در طول مدت زمان لازمی که برای گیرش اولیه نیاز دارد، درون قالب میماند لغزنده عمودی برای سازههای پوستهای با ضخامت جدار ثابت و یا تقریبا ثابت به کار می رود قالب های لغزان قائم توسط جکهایی به بالا حرکت داده میشوند که بر روی میله های صاف یا لولههای سازهای کار گذاشته شده در بتن سخت عمل میکنند. این جکها ممکن است نوع دستی، بادی، برقی یا هیدرولیکی باشند. سکوهای کار و داربستهای کارگران پرداخت کار نیز به قالب بندی متصل و به همراه آن حرکت میکنند.
۲- قالب لغزنده افقی
این نوع قالب برای ریختن بتن دیوارهای طولانی، کف و جداره کانالهای های بزرگ، بتن ریزی شیب ها، کف تونلها و سطح راهها به کار میرود. ماشین قالب لغزان معمولا بر روی ریل یا سکوی شکل داده شده، حرکت میکند. متراکم ساختن بتن توسط لوله لرزاني انجام می شود که با لبه جلویی قالب موازی و کمی جلوتر از آن قرار دارد. متراکم کردن بتن سازه را میتوان با ویبراتورهای دستی نیز انجام داد. لولههای بتنی در جای یکپارچه نیز با استفاده از روش قالب بندی لغزان افقی تولید میشوند.
نمونههای حالت افقی مانند جداول بزرگراهها و حالت عمودی مانند سیلوهای گندم، برج میلاد و مناره مصلی میباشد. در این سیستم نیز هزینه قالب بالا میباشد.