آلاچیق ترکمنی

آلاچیق ترکمنی با حصیر و نمد پوشیده می شود. در قوم ترکمن فرزندانی که به تازگی زندگی مشترک خود را  آغاز کرده اند از آق اوی یا خانه سفید استفاده می کنند که این خانه سفید به معنی احترام به آن ها می باشد. بعد از مدتی این آلاچیق های ترکمنی سفید سیاه شده که به آن ها قارا اوی می گویند. آلاچیق های ترکمنی طی مراحل مختلفی ساخته می شوند.
 

اجزای آلاچیق ترکمنی

قبل از این که بخواهیم به نحوه ساخت آلاچیق ترکمنی بپردازیم بهتر است با اجزای آن آشنا شوید. به طور کلی آلاچیق ها از بخش های مختلفی همچون اسکلت، نوارهای دستباف، نمد و حصیر ساخته می شوند. در ادامه هر یک از اجزای این آلاچیق ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
 

توی نوک

به حلقه چوبی بالای بخش گنبدی شکل آلاچیق گفته می شود که به عنوان یک نورگیر عمل خواهد کرد.

 

اوق

اوق چوب های کمانی شکل هستند که می توانند بخش گنبدی را به وجود آورند.
 

تاریم

به بخش پایینی آلاچیق ترکمنی که چوب های آن به شکل ضربدری و آکاردئونی به هم وصل شده اند، تاریم گفته می شود.

 

قامیش

قامیش ها 3 تکه نی هستند که از نی ساخته شده اند و آن را به دور تاریم می کشند. تکه سوم این نی ها را در پشت آلاچیق ترکمنی قرار می دهند.

 

کچه

کچه نمدهایی هستند که با استفاده از آن ها آلاچیق را می پوشانند.

 

دور لق یا خا

دور لق نواری از جنس جاجیم است که با کمک آن می توانند تاریم را به خوبی هم وصل کنند و محکم ببندند.
 

بیل یوب

بیل یوب نیز نوار کم عرض تر از دورلق است. این نوار بدین جهت مورد استفاده قرار می گیرد که بخش بالایی تارم در برابر بادهای شدید مقاومت بیشتری داشته باشد.
 

دوزی

دوزی نیز نواری از جاجیم بوده که با استفاده از آن اوق را می بندند تا جا به جا نشود.
 

ارقن

ارقن یک طناب ضخیم است که آن را به میخ های چوبی اطراف آلاچیق ترکمنی وصل می کنند. این ارقن معمولا از جنس پشم شتر و گوسفند است.
 

میخ چوبی

میخ های چوبی را در فضای بیرونی آلاچیق ترکمنی وصل می کنند و طناب ها را به آن متصل کرده تا آلاچیق محکم شود و جا به جا نشود.

 

نحوه ساخت آلاچیق ترکمنی

حال که با اجزای این نوع آلاچیق ها آشنا شدیم به نحوه ساخت و طراحی این محصولات فوق العاده زیبا و کاربردی می پردازیم. در ابتدا برای ساخت اسکلت این آلاچیق ها چوب درخت عرعر را به کار می برند و این چوب ها را تراش می زنند و با کمک داس پوست آن را جدا می کنند. این چوب ها باید 2 تا  3 روز در برابر نور خورشید قرار داده شود و سپس آن ها را طی مدت نیم  ساعت درون کوره قرار می دهند.

پس از این که چوب ها را از کوره بیرون آوردند فرم مورد نظر را به چوب ها می دهند. برخی از چوب ها نظیر توی نک زمانی که از کوره بیرون آورده می شود درون گیره های چوبی درون زمین قرار داده می شوند. این چوب ها باید چند روز در همان جا بمانند تا فرم مورد نظر را به خود بگیرند.

حال برای ساخت اوق باید چوب تراشیده شده روی خرک فرم دهی قرار دهند تا بتواند انحنای  لازم را به دست آورند. در قسمت گنبدی اسکلت توی نک نیز مانند اوق طراحی می شود و تنها تفاوت آن این است که توی نک ها باید به شکل دایره در بیاید و روی آن سوراخ هایی تعبیه شود تا بتوان اوق ها را روی آن قرار داد. تاریم نیز به همین شکل طراحی شده و انحنای کمتری دارد.

تاریم ها به صورت ضربدری روی هم قرار داده می شوند و در محلی  که به هم متصل می شوند سوراخ هایی قرار  داده شده تا بتوان با کمک بند پوستی که معمولا از جنس پوست شتر است، آن  را به هم  وصل کرد. حال نوبت به ساخت درب ورودی آلاچیق ترکمنی می رسد. ساخت درب آلاچیق ترکمنی باید توسط نجار انجام شود و در بخش جلوی آن نصب گردد.

قوم ترکمن معمولا در فصل تابستان درب آلاچیق را بر می دارند و تنها  چارچوب آن باقی می ماند و به جای درب حصیر و نمد را به صورت کرکره ای در قیمت جلویی آن نصب می کنند.