آشنایی با ساختمان های پیش ساخته

تحولات کیفی و کمی احداث سرپناه و فضای مناسب مسکونی با تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف همبستگی داشته و از یکدیگر قابل تفکیک نیست. علاوه بر آن ذوق و هنر و تکنولوژی عوامل مؤثر در تولید کمی و کیفی مسکن بوده است و با توجه به رشد جمعیت و نیاز روز افزون به مسکن و مهاجرت به شهرها، تحولات بنیادین و عمیق در این صنعت بوجود آمده است.

در این حین یک روش ساختمان‌سازی نوین تحت عنوان پیش ساخته (Prefabricating) به سرعت جایگاه خود را در صنعت ساختمان باز نمود و دامنه آن چنان گسترده شد که در حال حاضر در برخی کشورها بیش از ۷۰ ٪ ساختمان‌سازی با استفاده از این روش می‌باشد. صنعت خانه های پیش ساخته اولین بار تحت عنوان بتن پیش تنیده (Restressed Concrete) در سال ۱۸۸۶ در آمریکا مورد توجه قرار گرفت و نواقص آن نیم قرن بعد مرتفع گردید. گرچه پیش سازی از اهرام مصر، معابد رومی و یونانی و کاخ‌های ساسانی و هخامنشی آغاز گردیده ولی توسعه صنعتی آن پس از انقلاب صنعتی و اختراع بتن و فولاد و پیدایش فنون جدید ساختمانی بوده است.

تقسیم بندی های فراوانی برای چنین ساختمانهایی وجود دارد اما در رایج ترین آن ها ، ساختمان پیش ساخته به خانه Prefab ( متشکل از خانه های پنلی (panel building) و مدولار (Modular homes)) و خانه های سیار (Mobile homes) تقسیم می شوند . در ساختمان پیش ساخته پنلی ، پس از بستر سازی مناسب کف ، دیوار ها به صورت از پیش آماده شده در ابعاد استاندارد وارد سایت می شوند . در این مرحله ، هر دیواره با کمک جرثقیل در مکان مورد نظر ثابت شده و مهندسین وکارگران ساختمانی به تنظیم و نصب هریک می پردازند . در این عمل پازل گونه که نصب هر دیواره در گرو نصب دیواره همسایه آن می باشد ، پس از اتمام کار ، درب ها ، پنجره ها ، سینک های ظرفشویی و دستشویی ، سیم کشی برق و سایر ملزومات یک ساختمان نصب می گردد ، هرچند تمایل و تلاش کارشناسان امر در جهت ساخت این اجزا در کارخانه و نصب یکباره آن ها همراه با دیواره ها می باشد . ماهیت وجود و ساخت ساختمان پیش ساخته در صرفه جویی های اقتصادی و زمانیست ، لذا هر عاملی که در عین حفظ کیفیت منجر به حصول این اهداف گردد مورد استقبال قرار می گیرد . ساختمان پیش ساخته پنلی به دلیل سهولت در حمل و نقل ، نصب و هزینه های کلی بسیار محبوب و مقرون بصرفه می باشد ، اما نباید از این مطلب گذشت که این بنا برای کاربری 24 ساعته و دائمی مناسب نبوده و برای کاربری های اداری و تجاری مطلوب تر است .
 

صنایع ساختمانی پیش ساخته و سیستم‌های پیشرفته، سرعت فوق العاده‌ای را در اجرای برنامه‌های ساختمانی به وجود می‌آورد. در مورد تاریخچه صنعت پیش ساخته در ایران، باید اشاره کرد که تولید ساختمان با ساختمان‌سازی در داخل کشور به دو روش انجام می‌گیرد:

1- روش سنتی

۲- روش صنعتی

روش سنتی ساختمان‌سازی شامل روش‌های متداول و مرسوم ساخت و ساز در کشور می‌باشد که در ساختمان‌های بتن مسلح شامل مراحل خاک برداری و اجرای فونداسیون، ستون، تیر، سقف، ارماتوربندی، قالب بندی و بتن ریزی می‌باشد که هر کدام از مراحل بسته به عوامل مختلف، زمان زیادی لازم دارند و در مورد ساختمان‌های با اسکلت فولادی مراحل خاک برداری واجرای فونداسیون و برپایی اسکلت و جوشکاری آن خود مستلزم صرف زمان طولانی می‌باشد. پس از اتمام این مراحل، عملیات مربوط به نازک کاری، زمان گیر، پر هزینه و با پرت مصالح و از دست رفت انرژی همراه است. علاوه بر مسائل فوق نحوه اجرای اسکلت بتنی و فولادی در کارگاه مشکلات خاص خود را دارد. در سازه‌های بتنی مهمترین مسئله ساخت بتن و طرح اختلاط آن و نحوه بتن ریزی و عمل آوری بتن می‌باشد و در مورد اسکلت فولادی، جوشکاری اتصالات از اهمیت ویژه‌ای بر خوردارد است که توسط کارگران نیمه ماهر صورت می‌گیرد. روش‌های نوین ساختمان‌سازی که روش‌های تولید صنعتی نامیده می‌شوند تا حد بسیار مطلوبی نقاط ضعف روش هایی سنتی را می پوشانند.

از جمله مزایای روش صنعتی عبارتند از:

-    استفاده بهینه از مصالح و در برخی موارد امکان بازیافت مصالح

-    افزایش سرعت و کاهش نازک کاری‌های غیر ضروری

- کنترل کیفیت بالا

- ایمنی بیشتر

- صرفه جویی در مصرف انرژی

- کاهش نیروی انسانی

- مقاومت بهتر در برابر زلزله انواع روش‌های تولید صنعتی