درمانگاه پیش ساخته چیست؟
درمانگاه یا کلینیک (clinic) ساختمانی است (یا بخشی از یک ساختمان است) که در آن خدمات درمانی سطحی و سرپایی ارائه میشود و بر خلاف بیمارستان، بیماران را در آنجا بستری نمی‌کنند. در درمانگاه یا کلینیک ممکن است خدمات بهداشتی، اورژانسی و خدمات واکسیناسیون ارائه گردد. درمانگاه میتواند تخصصی و عمومی و به صورت دولتی، خصوصی و یا خیریه‌ای ساخته بشود. درمانگاه پیش ساخته یک سازه پیش ساخته است که برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی طراحی و اجزای آن به صورت پیش ساخته در کارگاه ساخته میشود و سپس به محل مورد نظر حمل شده و در آنجا مونتاژ میگردد. در ساخت این درمانگاه از مصالح و متریال پیش ساخته استفاده میشود. در زیر به برخی از مشخصات فنی این سازه می‌پردازیم.

مشخصات فنی درمانگاه پیش ساخته

در باب مشخصات فنی یک درمانگاه پیش ساخته میتوان ساعت‌ها صحبت کرد. اما ما در اینجا تنها به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم. معمولا از متریال پیش ساخته در ساخت این درمانگاه استفاده می‌شود. تمامی اجزای اصلی درمانگاه‌های پیش ساخته از قبل تحت شرایط استاندارد و با نظارت‌های دقیق، در کارگاه یا کارخانه ساخته می‌شوند و سپس در محل پروژه نصب و مونتاژ می‌گردند.

پوشش دیوارهای این سازه معمولا از جنس ساندویچ پانل دیواری و ساندویچ پانل دوروصاف ساخته می‌شود. برای آشنایی با این متریال مقاله ساندویچ پانل چیست را مطالعه کنید. برای سقف این سازه نیز از ساندویچ پانل سقفی میتوان استفاده کرد. این پانل‌ها بر روی شاسی و اسکلت این سازه که از جنس پروفیل های فولادی است، به وسیله پرچ‌های فولادی سوار می‌شوند. کفپـوش آن معمولا پارکت چوب پلاست که ترکیبی از P.V.C و پودر چوب مقاوم نسوز است ساخته می‌شود. این سازه دارای تمامی تاسیسات برق و روشنایی و لوله کشی آب می‌باشد.

از آنجا که، این نوع درمانگاه ممکن است به صورت سیار در مناطق دورافتادی نصب شود که دسترسی به منابع برق و انرژی امکان پذیر نیست، در این صورت میتوان بر روی سقف سازه از تکنولوژی سلول های خورشیدی استفاده کرد تا به کمک نور خورشید، منابع انرژی لازم برای راه‌اندازی یک مرکز درمانی را تامین شود. به مانند درمانگاه سنتی، این سازه‌ نیز میتواند دارای بخش های مختلفی مثل اتاقهای معاینه، اتاق انتظار برای بیماران، اتاق های مشاوره، اتاق تزریق، اتاق اشعه ایکس، قسمت سردخانه و دیگر بخش‌های مورد نیاز باشد. با افزودن امکانات و تجهیزات مختلف به یک درمانگاه سیار، میتوان آن را به یک درمانگاه سیار تخصصی (دندانپزشکی، چشم، پوست و …) تبدیل کرد.

کاربرد های درمانگاه پیش ساخته
در این قسمت به برخی از کاربردها و موارد استفاده بهینه از این سازه‌ها می‌پردازیم. در بعضی مواقع و بنا به ضرورت لازم است که یک بیمارستان یا درمانگاه موقتی در خارج از شهر یا یک منطقه دورافتاده جهت رسیدگی به بیمارانی که نیاز به فوریت‌های پزشکی دارند احداث شود. خوب طبیعتا ساخت و احداث یک بیمارستان سنتی ممکن است ماه‌ها به طول انجامد و ممکن است زمان لازم برای این کار وجود نداشته باشد. مانند زمان وقوع بلایای طبیعی یا در جبهه‌های جنگ. از درمانگاه پیش ساخته میتوان در این مواقع ضروری استفاده کرد زیرا نصب و اجرای آنها چند روز بیشتر زمان نمی‌برد.

همچنین در برخی مواقع ممکن است مسیر دسترسی به یک منطقه چنان صعب العبور باشد که حمل مصالح ساختمانی سنتی به آن مکان، غیر ممکن یا بسیار هزینه بر باشد. در این موارد نیز بیمارستان و کلینیک پیش ساخته بهترین گزینه است. بنابراین میتوان گفت دو فاکتور زمان و هزینه، نقش تعیین کننده‌ای در استفاده از یک درمانگاه پیش ساخته ایفا میکنند. کمبود هر یک از این دو فاکتور و البته نیاز به ارائه خدمات درمانی، میتواند استفاده از این سازه‌ها را بسیار توجیه پذیر کند و  این سازه به خوبی پاسخگوی این نیاز در موارد متعددی باشد. به طور کلی انواع درمانگاه و بیمارستان پیش ساخته با کـاربـری استــقــرار در کلـیـه فـضــاهــای درون شـهـری و بــرون شهـری جـهـت موارد زیر کاربرد فراوانی دارد:

• درمــانـگاه هــای سیـار و موقتی
• مــراکـز بـهـداشـتـی کـوچـک در مناطق دور افتاده و محروم
• پـایـگـاه‌هـای واکـسینـاسیــون درون و برون شهری
• پـایـگـاه هـای انـتـقـال خــون
• ایجاد مراکز فوریت‌های پــزشکـی و درمــانی
• کلینیک دندانپزشکی سیار و روستایی
• درمانگاه اورژانس صحرایی و بین جاده ای
• ایجاد درمانگاه‌های تخصصی و عمومی خصوصی
• ایجاد کلینیک سیار در مواقع بحرانی مثل بلایای طبیعی
• ایجاد مکانی برای ارائه خدمات درمانی در مناطق نظامی در صورت لزوم
• ایجاد درمانگاه کوچک در مناطق توریستی و تفریحی
• استفاده به‌عنوان بخش بستری یک بمارستان درصورت تکمیل ظرفیت

تمامی این کاربردها، بواسطه مزیت‌های این سازه های پیش ساخته میتواند هم نیاز مردم به خدمات درمانی را مرتفع سازد و هم به لحاظ اقتصادی برای بانیان و نهادهای سازنده مقرون به صرفه باشد. لازم به ذکر است مجوز تأسیس و پروانه بهره‌برداری درمانگاه پیش ساخته را باید از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ نمایید. این درمانگاه‌های پیش ساخته در واقع یک مؤسسه واحد هستند و می‌تواند با سازمانهای بیمه قرارداد داشته باشد و سرنسخه، سربرگ و صندوق واحدی برای بخشهای مختلف آن وجود داشته باشد.

مزایای درمانگاه سیار و پیش ساخته
در خلال این مقاله به برخی از مزایای درمانگاه سیار و بیمارستان پیش ساخته پرداختیم. اصولا برخی از مزیت‌های یک درمانگاه پیش ساخته به متریال مورد استفاده در آن بر میگردد و برخی دیگر از مزیت‌های آن به موارد بهینه استفاده از آنها مربوط است. از طرفی برخی از مزایای این ‌سازه به صورت ذاتی در تمامی سازه‌های پیش ساخته وجود دارد. برای مثال میتوان یکی از مزیت‌های استفاده از درمانگاه پیش ساخته را قابلیت حمل و نقل و نصب سریع آنها دانست. چیزی که به عنوان یکی از مزایای اصلی تمامی سازه‌های پیش ساخته مورد توجه است. بنابراین با این اوصاف، اگر بخواهیم به طور کلی تمامی مزایای یک درمانگاه سیار یا پیش ساخته را بیان کنیم باید به موارد زیادی اشاره کنیم. از این رو سعی کردیم به طور فهرست وار و خلاصه ویژگی‌ها و مزیت‌های استفاده از این مراکز درمانی را برشماریم:

• قابلیت حمل و نقل
• استحکام بالا و مقاوم در برابر زلزله و همچنین تخریب پذیری کمتر در مواقع جنگ و بمباران‌
• قابلیت ایجاد تمامی امکانات و بخش‌های مورد نیاز برای یک درمانگاه
• کاهش ‌هزینه تمام شده پروژه
• میسر ساختن احداث یک مرکز درمانی در مناطق صعب العبور
• سرعت بالای نصب و مونتاژ
• امکان استفاده در مواقع ضروری و اورژانسی در کمترین زمان ممکن
• مقاوم در برابر مواد شیمیایی و شرایط محیطی
• قابلیت ایجاد اتاق تمیز در درمانگاه پیش ساخته
• کاهش ریسک سرمایه گذاری و کاهش خواب سرمایه
• مقرون به صرفه بودن احداث درمانگاه در مناطق کم جمعیت
• قابلیت انواع طراحی و نقشه باتوجه به نوع درمانگاه
• قابلیت ایجاد مراکز بهداشتی به طور موقت و سپس برچیدن آن
• بازیافت متریال استفاده شده در ساخت درمانگاه‌های موقتی
• سازگاری بیشتر با محیط زیست

 قطعات اصلی درمانگاه های پیش ساخته از قبل تحت شرایط مطلوب و نظارت دقیق ساخته می‌شوند و در محل پروژه نصب و مونتاژ می گردند. درمانگاه های پیش ساخته دارای استحکام فوق العاده در مقابل زلزله به دلیل وزن سبک و تا سالیان سال کیفیت اولیه خود را حفظ می کنند . درمانگاه های کاران سازه را می توان با امکانات و تجهیزات اختصاصی و تا سه طبقه احداث نمود از مهمترین امکانات این ساختمان های پیش ساخته میتوان به بخش پذیرش ، اتاق معاینه ، اتاق مامایی ، اتاق نوار قلب ، اتاق سی سی یو و آی سی یو ، اتاقسونوگرافی و رادیولوژی ، اتاق cpr ، اتاق تزریقات مردانه و زنانه و همچنین اتاق بستری اشاره نمود.